BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN TUTUMLARI VE MESLEKİ YETERLİLİK ALGILARI: KKTC ÖRNEĞİ

Abstract

ATTITUDES OF PHYSICAL EDUCATION TEACHERS AND PERCEPTIONS REGARDING TEACHING PROFESSION: TRNC CASE

The main purpose of this research is to identify the attitudes and professional competence perspectives towards teaching profession of prospective physical education teachers, in order to see if they differentiate in certain aspects. The main scope for the reseach are the students who are studying in Physical Education Higher Education in Turkish Republice of Northern Cyprus and the research sample has been chosen with the most suitable method as 1 government university and 1 private univeristy, that are consisted of 172 students who are stuying in the mentioned field. For the reseach, to be able to collect data, Semerci (1999)’s ‘Teachers' Attitude Scale Related to Teaching Profession’ and Çakır, Erkus ve Kılıç’s ‘Candidate Teacher's Self-Related Proficiency Perception Scale’ have been used. Furthermore, to be able to identify independent variables such as univeristy, gender, class, related equipment, sports involvement, licenced/not-licenced, active/passive classifications, a survey was developed by the researcher. Data analysis have been carried out with persentages (%), frequency distribution (f), ‘t test’; to be able to calculate the mean score between diffentiating groups, one-way analysis of variance ANOVA, Mann-Whitney-u Test for non-parametric data have been used and Kruskal-Wallis Test Error Margin has been considered as .05. In the research, firstly, it can be seen that, prospective teachers' attitudes towards physical education teaching is low. When gender difference is considered, male students are more advantegous, when univeristy difference is considered, similar results can be obtained however when grade/class division is considered, it can be seen that attitudes are improving through out the years. Similar results have been obtained when field, equipment, gym, sports involvement, licence aspects are considered. Secondly, teachers’ self related competency perspectives are observed to be very developed with no gender and no university differentiation. Similar results obtained when class/grade division were considered on self competency perspectives starting on from year 1 until 4 as well as the field, equipment, gym, sports involvement, licence considerations.

Keywords: Sports, prospective physical education teacher, professional competence, professional attitude, perception.

Öz

Bu araştırmanın amacı, beden eğitimi öğretmen adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları ve Mesleki Yeterlilik Algılarını belirlemek ve algılarının bazı değişkenler açısından farklık gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırmanın evrenini KKTC üniversitelerde öğrenim gören beden eğitimi yüksek okulu bölümü öğrencileri oluşturmakta, araştırmanın örneklemi  ise uygun örnekleme yöntemi ile seçilen biri devlet diğeri özel üniversite olmak üzere iki farklı üniversitenin Beden eğitimi yüksek okulu bölümünde öğrenim gören 172 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Semerci (1999) tarafından geliştirilmiş olan “Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeği” ile Çakır, Erkus ve Kılıç tarafından gelistirilen “Aday Ögretmenin Kendine iliskin Yeterlik Algısı Ölçegi” kullanılmıstır. Ayrıca bağımsız değişkenlerin belirlenmesi için (üniversite,  cinsiyet, sınıf,  bölüme ait araç-gereç malzeme durumu, spor yapma durumu, lisanslı sporcu ve aktif spor yapıyormu),  araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan kişisel bilgi formu kullanılmıştır.Verilerin analizinde; yüzdeler (%), frekans (f) dagılımı, testi, grupların ölçekten aldıkları puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlılıgı için normal dağılan verilerde bagımsız gruplar”t testi”, Tek Yönlü Varyans Analizi ANOVA testi, parametrik olmayan veriler için ie Mann-Whitney-u Test  ve Kruskal-Wallis Test Hata payı .05 olarak alınmıstır.  Araştırmada öğretmen adaylarının Beden eğitimi öğretmenliğine karşı tutumlarının, düşük olduğu cinsiyet değişkeni açısından erkek öğrenciler lehine anlamlı fark var iken üniversite değişkenin tutumlarını değiştirmediği ve sınıf düzeyinin her yıl tutumlarını yükselttiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca salon saha araç gereç durumu, spor yapma durumu veya lisanslı olarak spor yapma durumuna göre fark bulunamamıştır. Öğretmenlerin kendilerine ilişkin yeterlilik algılarının oldukça yüksek olduğu cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark olmadığı, üniversite değişkeninin öğretmenlik mesleğine ilişkin yeterlilik algılarını değiştirmediği, 1. Sınıftan 4. Sınıfa kadar geçen 4 yıllık eğitim sürecinin öğretmen adaylarının kendilerine ilişkin yeterlilik algılarını değiştirmediği, salon saha araç gereç durumu, spor yapma durumu veya lisanslı olarak spor yapma durumuna göre anlamlı fark bulunamamıştır.

Anahtar Terimler: Spor, beden eğitimi öğretmen adayı,  mesleki yeterlilik, mesleki tutum, algı.

KAYNAKLAR

Akyüz, Y. (1993). Türk Eğitim Tarihi. İstanbul: Kültür Kolej Yayınları.

Arıkan, R. (2004). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Ankara: Asil Yayınları.

Aşkar , P. ve Erden M. (1987). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik  Tutum Ölçeği. İstanbul: Çağdaş Eğitim Yayınları 

Atalay, C. (2005). Öğretmen Liselerindeki Öğrencilerin Kişilik Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Aysu, B. (2007). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara  Üniversitesi Fen Bilimleri   Enstitüsü.

Bandura, A., (1993). Perceived Self-Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational Psychologist, 28, 117-148.

Bandura, A.(1986).  Social Foundation of Thought and Action: A Social Cocnitive Theory.Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1986.

Bilgin, N.(1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. Sistem Yay  İstanbul.

Bulut, İ. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İliŞkin Tutumlarının Değerlendirmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi,14,13-24.

Bümen N. T. & Ercan Özaydın, T. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169), 109-125.

Çapa, Y., Çil, N.(2000). Öğretmen Adayların Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumların Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim  Fakültesi Dergisi S. 18. Ankara.

Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öretmenlie ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.

Çetin, Ş., (2003). Anadolu Öğretmen Lisesi ve Düz Lise Çıkışlı Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, 306 S.

Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik Mesleği Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi,18, 28-37.

Demirhan G., ( 2003). Dünyada Beden Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme. Çağdaş Eğitim Dergisi, (300): 13.Demirel Ö. Kuramdan Uygulamaya Egitimde Program Gelistirme. Ankara: USEM Yayınları,1997.

Ekiz, D.(2006). “Sınıf Öğretmenliği Mesleğine Yönelen Adayların Profilleri ve Geleceğe Yönelik Beklentilerinin incelenmesi”. Fırat Üniversitesi Sosyal        Bilimle  Dergisi Cilt: 16, Sayı: 1 Sayfa: 131-147, ELAZIĞ.

Erhan, E., (2009). Doğu Anadolu Bölgesi il merkezlerinde beden eğitimi dersinin işlenebilirliği, beden eğitimi öğretmenlerinin sorunları ve bunların öğrenci tutumları üzerine etkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim          Bilimleri Enstitüsü, Ankara

Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. ve Güven, K. (2003). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği Eğitim ve Bilim, 25(116), 27-33.

Eroğlu, B. (2011). Öğretmenlik uygulamasının beden eğitimi öğretmeni adaylarının          mesleki yeterlikleri ve mesleğe yönelik tutumları üzerine etkileri. Gazi Üniversitesi/  Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı,Doktora Tezi, Ankara.

Eroğlu, C. (2013).Beden eğitimi öğretmen adaylarının öz-yeterlikleri ve öğretmenlik         mesleğine yönelik tutumları. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray.

Eskicumalı, A. (2002). ‘’Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği’’. Öğretmenlikmesleğine  giriş. Pegem A Yayıncılık, Ankara.mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 253-275.

Gawith, G. (1995). A serious look at self-efficacy: Or waking beeping Slooty.

Gerek, R.(2006). Düziçi Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, K.Maraş.

Güdek, B.(2007) Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı 1.ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Müzik Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutumlarının Öğrenciye Ait Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi.Yayımlanmış DoktoraTezi. Ankara.

Güllü, M., Güçlü, M., Zorba, E. ve Tekin, M., (2007). 1926-1927 Yılları Arası Çeşitli Kurumların Beden Eğitimi Spor Öğretmenliği Bölümlerinin  Öğretim Programlarının İncelenmesi. 5. Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Sempozyumu, Adana.

Güllü, M., Güçlü, M., Zorba, E. ve Tekin, M., (2007). 1926-1927 Yılları Arası ÇeşitlKurumların Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümlerinin ÖğretimProgramlarının İncelenmesi. 5. Ulusal Beden Eğitimi ve Spor   ÖğretmenliğiSempozyumu, Adana.

Ilıkan, A.H.(2007). Öğretmenlerin mesleki ve kişisel yeterliklerinin eğitim üzerine             etkisi.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal  Bilimler Enstitüsü.

İnceoğlu, M. (1993). Tutum Algı İletişim. Verso Yay., Ankara.

Karadağ, E.(2009). Yapılandırmacı öğrenme ile ilgili öğretmen yeterliliği ölçeği‟nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik analizleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,7(1)153-175

Karacaoğlu, Ö.C.,(2008). Öğretmenlerin Yeterlilik Algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, V(I), 70-97.

Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Yeni İnsan ve İnsanlar, Evrim Yay., İstanbul.

Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Tekışık Web Ofset Tesisleri, Ankara.

Koçer, H. A., (1992). Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi. İstanbul: Milli Eğitim   Basımevi.

Konuk, E. N., (2011). Müzik Öğretmeni Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlilik Algı Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Korkmaz, G., (2009). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Yaşam Kalitesini Algılama Düzeyleri ve Mesleki Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.

Köksalan, B.(1999).Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya.

Milli Eğitim Bakanlığı, (2009). Öğretmen Yeterlikleri İlgili Yayınlanan MEB Genelgesi: Öğretmenlik Yeterlikleri ve Okul Temeli Mesleki Gelişim Modeli. MEB, Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Genelge 2009/47.

Morgan, C. T., (1998). Psikolojiye Giriş. (12. Baskı). (H. Arıcı, O. Aydın ve diğerleri, Çev.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları  No:1.

Nebioğlu, D., (2004). Beden Eğitimi Dersi Genel Esasları Planlaması ve Denetimi. Ankara: Nobel Yayınları.

Oğuzkan, F.(1998). Öğretmenliğin Üç Yönü. Kadıoğlu Matbaası, Ankara.

Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 29-48.

Pehlivan, Z., Esen, N. ve Dönmez, B. (1994). Ders dışı okul spor etkinliklerinin eğitim programı açısından araştırılması. Eğitim Kurumlarında Beden Eğitimi ve Spor 2.Ulusal Sempozyumu, 16-18 Aralık, 1993, Manisa. Milli Eğitim Basımevi, s. 250-251. Ankara.

Pehlivan, Z. (2010). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Fiziksel Benlik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Analizi. Eğitim ve Bilim, 35 (156) 126-141.

Sandıkçı, M., (2011). Beden Eğitimi Öğretmen Adayları İle Diğer Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum ve Öz-Yeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı.

Say, M., (2005). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Öz Yeterlilik İnanışları.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri  Enstitüsü.

Seçkin, A., (2011). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı.

Semerci, Ç. (2004). Türkiye ‘de Öğretmenlik Tutumları. Fırat Üniversitesi  Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ.

Şahin, H. M., (2005). Beden Eğitimi ve Spor Sözlüğü. İstanbul: Morpa Yayıncılık

Taşdemir, M. “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Formasyon (Öğretmenlik Meslek Bilgisi) Yeterlilikleri”. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:132. 1996.

TED (2009). Öğretmen yeterlikleri(özet rapor).Türk Eğitim Derneği.

Türkmen, F., Eğitimin Ekonomik ve Sosyal Faydaları ve Türkiye'de eğitim Ekonomik Büyüme İliskisinin Arastırılması, D.P.T. Yayınları, No:2655 Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr/egitim/turkmenf/ekonomik.pdf. 29/11/2005

Ülgen, G., (1995). Eğitim Psikolojisi: Birey ve Öğrenme. Ankara: Bilim Yayınları.

Ünal, S., ve Ada, S.(2004). Öğretmenlik mesleğine giriş(3. Baskı). İstanbul: Marmara üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları.

Ünal, S.(2000. Toplam Kalite Yönetiminde Eğitim Örgütü Yöneticilerinin Sorumlulukları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Sayı 22, 2000.

Varol, B., (2007). Beden Eğitim ve Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Öz Yeterlilikleri. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri ve Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı.

Woolfolk Hoy, A. and Burke Spero, R., (2005). Changes ın teacher efficacy during the early years of teaching: a comparison of four measures. Teaching And Teacher Education, 21, 343-356 .

Yaman, E.(2002). Öğretimde Kalite Açısından Öğretim Elemanlarının Öğretmenlik Meslek Bilgisi Yeterliklerinin Değerlendirilmesi (Sakarya Üniversitesi Örneği).Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.