LİSELERDE GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN TEKNOLOJİYİ KULLANMA DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

INVESTIGATING THE LEVEL OF TECHNOLOGY USE BY HIGH SCHOOL TEACHERS

Abstract

This study aimed to explore the technology use levels of high school teachers based on various factors and contrast them with other studies in the field. In the study, 5 literature review studies conducted in the last 5 years and focusing on the technology use levels of high school teachers were chosen as sources. The selected studies were evaluated and integrated by content analysis method. The findings of the study showed that the technology use levels of high school teachers were average. The technology use levels of teachers were investigated under different aspects. These dimensions were technology access, technology attitude, technology competence, technology integration, technology barrier, technology support, technology tendency, technology motivation, technology self-efficacy, technology self-regulation, technology self-assessment, technology learning styles, technology learning strategies, technology learning preferences, technology learning outcomes. The technology use levels of teachers were influenced by different factors. These factors were teachers’ personal characteristics, teachers’ professional characteristics, teachers’ pedagogical characteristics, students’ characteristics, school’s characteristics, management’s characteristics, curriculum’s characteristics, technology’s characteristics, social and cultural characteristics. Different suggestions were made to increase the technology use levels of teachers. These suggestions were directed to both teachers and other stakeholders.

Keywords:  Teachers in high schools, technology use levels, literature review.

Öz

Bu çalışma, liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeylerini, farklı değişkenler açısından incelemeyi ve literatürdeki diğer çalışmalarla karşılaştırmayı amaçlamıştır. Çalışmada, son 5 yılda yayınlanmış olan ve liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeylerini konu alan 5 literatür taraması çalışması doküman olarak seçilmiştir. Seçilen çalışmalar, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş ve sentezlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri orta düzeydedir. Öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri, farklı boyutlar altında ele alınmıştır. Bu boyutlar, teknolojiye erişim, teknolojiye tutum, teknolojiye yeterlik, teknolojiye entegrasyon, teknolojiye engel, teknolojiye destek, teknolojiye eğilim, teknolojiye motivasyon, teknolojiye öz-yeterlik, teknolojiye öz-düzenleme, teknolojiye öz-değerlendirme, teknolojiye öğrenme stilleri, teknolojiye öğrenme stratejileri, teknolojiye öğrenme tercihleri, teknolojiye öğrenme sonuçları gibi boyutlardır. Öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri, farklı faktörlerden etkilenmektedir. Bu faktörler, öğretmenlerin kişisel özellikleri, öğretmenlerin mesleki özellikleri, öğretmenlerin pedagojik özellikleri, öğrencilerin özellikleri, okulun özellikleri, yönetimin özellikleri, müfredatın özellikleri, teknolojinin özellikleri, sosyal ve kültürel özellikler gibi faktörlerdir. Öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeylerini artırmak için farklı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Terimler: Liselerde görev yapan öğretmenler, teknoloji kullanım düzeyleri, literatür taraması.

KAYNAKÇA

Akın, A., & Uysal, S. (2020). Karma yöntem araştırması. Eğitim ve Bilim, 44(200), 1-10.

Başaran, M., Ülger, İ. G., Demirtaş, M., Kara, E., Geyik, C., & Vural, Ö. F. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin teknoloji kullanım durumlarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 1-18.

Çağıltay, J., Çakıroğlu, N., Çağıltay, K., & Çakıroğlu, E. (2001). Öğretimde bilgisayar kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 19-28.

Çelik, A. (2019). Öğretmenlerin eğitim teknolojileri kullanım düzeylerinin belirlenmesi: Sakarya ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı, Sakarya

Çelik, T., & Gündüz, M. (2021). Liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri ve teknoloji entegrasyonu yeterlikleri arasındaki ilişki: Bir meta-analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51(1), 1-26.

Çötok, N.A. (2006). Sanayileşme toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde eğitim olgusu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Elvan, D., & Mutlubaş, H. (2020). Eğitim öğretim faaliyetlerinde teknolojinin kullanımı ve teknolojinin sağladığı yararlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 100-109.

Erdamar, G., Demirkan, Ö., Saraçoğlu, G., & Alpan, G. (2017). Lise öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitsel internet kullanma öz-yeterlik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 636-657. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.30227-326590

İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim (4. baskı). Pegem Akademi, Ankara.

Karataş, E., & Demir, S. (2019). Liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri ve teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişki: Bir meta-sentez çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 1-28.

Kaya, Z., & Durmuş, S. (2010). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının teknolojiye yönelik tutumları ile teknolojiyi kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 177-189.

Kekeç, H. B., & Töre, E. (2020). Rehberlik ve araştırma merkezi kavramına ilişkin öğretmenlerin ve idarecilerin algıları: Metafor çalışması. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(3), 19-41.

Keleş, E., & Çelik, D. (2013). 2000-2010 yılları arasında bilgisayar teknolojileri ve eğitimde kullanımlarına yönelik yürütülen hizmet içi eğitim kursların incelenmesi. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 1(2), 164-194.

Keleş, E., & Turan Günçepe, E. (2018). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının teknolojiyi öğrenme öğretme sürecine entegrasyonu. Sakarya University Journal of Education, 8(3), 142-157.

Kılıç, Z., Anagün, Ş. S., Atalay, N., & Yaşar, S. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik 21. yüzyıl becerileri yeterlik algıları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 160-175.

Öksüz, C., & Ak, Ş. (2010). Teknoloji kullanım düzeyi belirleme ölçeği. Eğitim ve Bilim, 35(156), 127-139.

Özdemir, S., & Çakır, R. (2020). Eğitim teknolojisi kuram ve uygulama: Meta-analiz. Pegem Akademi.

Özhelvacı, H. (2003). Sakarya ilinin ilçelerinde görev yapan öğretmenlerin eğitim teknolojilerini kullanma düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.

Partnership for 21st Century Skills. (2010). Up to the challenge: The role of career and technical education and 21st century skills in college and career readiness.  https://eric.ed.gov/?id=ED519463

Saracaloğlu, A. S., Serin, O., Serin, N. B., & Serin, U. (2007). Öğretmen adaylarının bilgisayara yönelik tutumlarını etkileyen faktörler. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 16-18 Mayıs. Çanakkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Çanakkale.

Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.

Serin O., Serin, N. B., & Saygılı G. (2008). Öğretim teknolojileri ve materyal destekli fen ve teknoloji öğretiminin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin başarı ve tutumları üzerindeki etkisi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Çanakkale 18 Mart üniversitesi, S.798-802, Çanakkale

Serin, O., Serin, N. B., & Saygılı, G. (2016). The conflicts that exceptionally gifted students encounter and their opinions, observations and experiences regarding the solutions of these conflicts. The Anthropologist, 23(1,2), 185-193.

Uzunboylu, H., & Savaşçı, M. A. (2019). Öğretim elemanlarının öğretim materyallerinde bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(83), 1-10.

Yalın, H. İ. (2008). İnternet temelli eğitim (1. baskı). Nobel Yayıncılık, Ankara

Yılmaz, S., & Kılıç, E. (2021). Liselerde görev yapan öğretmenlerin teknoloji kullanım düzeyleri ile teknopedagojik eğitim yeterlikleri arasındaki ilişki: Bir derleme çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 237-260.

Yumbul, E. (2023). Lise öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun