ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNDE ETİK DIŞI DAVRANIŞLARA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

SECONDARY SCHOOL TEACHERS’ VIEWS ON UNETHICAL BEHAVIORS IN THE TEACHING PROFESSION

Abstract

The aim of this research is to determine the opinions of secondary school teachers about unethical behavior in the teaching profession and to determine the opinions of teachers about unethical behavior. In this study, studies conducted both at home and abroad regarding the unethical behavior of teachers were examined. The research was designed in the phenomenology pattern, which is one of the qualitative research patterns. A phenomenological pattern can be said as an event, experience, perception, orientation, concept or situation that is aware of but does not have extensive knowledge about (Yıldırım and Şimşek, 2021). The maximum variation sampling method was used as one of the purposeful sampling methods when determining the study group of the research. The study group is consisted of 10 teachers that are Turkish, Mathematics, Religious and Moral, Music, Physical Education, Social Studies, Foreign Language, Guidance Counselor and Science branches who are still working at secondary schools  which are affiliated to Ministry of National Education in the central district of Çanakkale. The data were collected by face-to-face interviews on a voluntary basis from teachers working in public secondary schools in Çanakkale city center and in different branches using a semi-structured interview form. The collected data were analyzed by descriptive analysis method. Descriptive analysis is the transfer of data obtained from participants by semi-structured interview technique based on qualitative method (statements of participants, written documents or content of documents) with a descriptive approach by making direct quotations, being faithful to the original state exactly as it is (Kümbetoğlu, 2005). As a result of the study, it has been revealed that teachers consider unethical behavior as an element that damages the status of the profession and prevents effective teaching.

Keywords: ethics, ethics of teaching profession, unethical behaviors in teaching, opinions of teachers.

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğinde etik dışı davranışlara ilişkin görüşlerinin tespitini yapmak ve öğretmenlerin etik dışı davranışlara ilişkin görüşlerini belirlemektir.  Bu araştırmada, öğretmenlerin etik dışı davranışlarına ilişkin gerek yurt içinde gerekse yurt dışında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseninde tasarlanmıştır. Olgubilim deseni farkında olunan ancak hakkında geniş bir bilgiye sahip olunmayan bir olay, deneyim, algı, yönelim, kavram ya da durum olarak söylenebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2021).  Araştırmanın çalışma grubu belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitleme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Fen Bilimleri, İngilizce, Matematik, Müzik, Sosyal Bilgiler, Rehberlik, Beden Eğitimi ve Türkçe öğretmenlerinden her alandan en az 1 öğretmen olacak şekilde Çanakkale merkez ilçede MEB’e bağlı ortaokullarda görev yapmakta olan toplam 10 ortaokul öğretmeninden oluşmaktadır. Veriler yarı-yapılandırılmış görüşmeler aracılığı ile katılımcılarla yüz yüze görüşülerek toplanmış ve betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Betimsel analiz; katılımcılardan nitel yönteme dayalı yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilen verilerin (katılımcıların ifadeleri, yazdıkları veya dokümanların içeriği), orijinal haline sadık kalınarak, doğrudan alıntılar yaparak betimsel bir yaklaşımla aktarılmasıdır (Kümbetoğlu, 2005). Çalışma sonucunda öğretmenlerin etik dışı davranışları mesleğin statüsünü zedeleyen, etkili öğretmenlik yapabilmeyi engelleyen bir öge olarak gördükleri ortaya çıkmıştır.

Anahtar Terimler: Etik, öğretmenlik meslek etiği, öğretmenlikte etik dışı davranışlar, öğretmen görüşleri.

KAYNAKLAR

Arslan, M. (2018). Meslek etiği ve öğretmenlik meslek etiğine i̇lişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeni̇z Üni̇versi̇tesi̇, Eği̇ti̇m Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü, Antalya.

Aydın, İ. (1998). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Pegem Akademi̇ Yayıncılık: Ankara.

Aydın, İ. (2021). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem Akademi̇ Yayıncılık: Ankara.

Cevizci, A. (2013). Uygulamalı etik. (s.277). Say Yayınları: İstanbul.

Duran, K. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik davranışları algılama düzeylerinin ve etik ikilemleri çözümlemelerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üni̇versi̇tesi̇, Ankara.

Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory. Strategi̇es For Quali̇tati̇ve Research. Soci̇ology Press Mi̇ll Valley, Ca.

Güvenç, H., & Tezcan, G. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin mesleki etik ikilemleri. Pamukkale Üni̇versi̇tesi̇ Eği̇ti̇m Fakültesi̇ Dergi̇si̇, (49), 439-460. https://doi.org/10.9779/pauefd.588753

Kaleli̇, İ. (2017, Eylül). Malala yousafzay hakkında. Ogretmensi̇temi̇z. https://www.ogretmensitemiz.com/yasam/bir-cocuk-bir-ogretmen-bir-kalem-dunyayi-degistirebilir-h13809.html (Erişim Tarihi: 14.01.2022)

Karataş, A. (2013). İlköğretim öğretmen adayları için meslek etiğinin önemi. Marmara Üni̇versi̇tesi, Coğrafya Dergi̇si̇, (28), 304-318.

Kaya, İ., Dinçer, B., Satmaz, İ., Özdeş, G., Özen, Ö. E., & Taşkın, Y. (2014). Öğretmenlik mesleği. İ. Kaya (Ed.), Öğretmenlik mesleğinde etik içinde (s. 147-160). Paradigma Akademi Yayınları: İ̇stanbul.

Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık: İ̇stanbul.

MEB İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü. (2015). Eğitimciler İçin Mesleki Etik İlkeler.  http://ikgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_06/02032141_mesleki_etik_ilkeler.pdf (Erişim Tarihi: 04.12.2021).

Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods. 4. Edi̇ti̇on. Sage Publi̇cati̇on Inc.: USA.

Pehlivan, İ. (1998). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. 1. Basım. Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.

Recepoğlu, S., & Kılıç, M. (2022). Sosyal bilgiler ve fen bilimleri öğretmen adaylarının eğitim ortamlarındaki etik algıları ve davranışları. Trakya Eği̇ti̇m Dergi̇si̇, 12(2 Mayıs 2022), 836-850.

Şakar, M. C. (2010). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin etik görüşlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üni̇versi̇tesi̇, Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Van.

Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 12. Baskı. Seçki̇n / Sosyal Bi̇li̇mler Yayıncılık: Ankara.

Tamkan, M. (2022). Okul öncesi eğitimdeki çocukların hakları ve etik yaklaşımlar. Di̇si̇pli̇nlerarası Çocuk Hakları Araştırmaları Dergi̇si̇, (3), 33-48.

Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr/ (Erşim Tarihi: 19.11.2021).

Yücel, D., & Tankutay, H.   (2023). Öğretmenlerin yaşadıkları etik ikilem durumlarının ve bu durumlara ilişkin çözüm yollarının değerlendirilmesi. Mi̇lli̇ Eği̇ti̇m Dergi̇si̇, 52(237), 409-436.