ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNDE ANA-BABA TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ (GAZİMAĞUSA ÖRNEĞİ – KKTC)

INVESTIGATION OF PARENTAL ATTITUDES IN SECONDARY SCHOOL STUDENTS IN TERMS OF DIFFERENT VARIABLES (FAMAGUSTA EXAMPLE – TRNC)

Abstract

In this study, it was investigated whether there were significant differences in parental attitudes among secondary school students in terms of gender, family economic status, and parents' education levels. The population of the study is the public schools located in the Famagusta district of the Turkish Republic of Northern Cyprus. The sample of the research consisted of 389 students, 193 girls and 196 boys, who were selected by random sampling method from the 6th grade, 7th grade and 8th grade students studying in these schools. In this study, the Parenting Attitude Inventory, developed by Kuzgun (1972) and updated by Eldeleklioğlu (1993), was applied to reveal the students' parental attitudes. In order to reach the results, "t" test and ANOVA test techniques were used in the analysis. The difference between the groups in terms of gender of the parental attitudes sub-dimensions was not found to be statistically significant. The difference between groups in authority sub-dimension perceptions according to the economic status of the family was found to be statistically significant. The difference between the groups in the democratic sub-dimension perceptions of the participants according to the education level of the mother was found to be statistically significant. It is seen that the democratic perceptions of students whose fathers are primary school graduates are lower than those whose fathers are high school graduates, college graduates and university graduates.

Keywords: Authoritarian attitude, Democratic attitude, Protective attitude, Secondary School Students.

Öz

Bu çalışmada, ortaokul öğrencilerinde anne baba tutumlarının, cinsiyet, ailenin ekonomik durumu, anne babanın eğitim düzeyleri değişkenleri açısından anlamlı farklılıkları olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın evrenini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Gazimağusa ilçesinde yer alan devlet okullarıdır. Araştırmanın örneklemi bu okullarda okuyan 6. sınıf, 7. Sınıf ve 8. Sınıf öğrencilerinden tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olan 193 kız, 196 erkek olmak üzere 389 öğrenciden oluşmuştur. Bu araştırmada öğrencilerin ana-baba tutumlarını ortaya çıkarmak için Kuzgun (1972) tarafından geliştirilip, Eldeleklioğlu (1993) tarafından güncellenmiş olan Ana-Baba Tutum Envanteri uygulanmıştır. Sonuçlara ulaşabilmek için analizlerde, “t” testi ve ANOVA test tekniklerinden yararlanılmıştır. Anne baba tutumları alt boyutlarının cinsiyetlerine göre, gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Otorite alt boyut algıları ailenin ekonomik durumuna göre gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Katılımcıların demokratik alt boyut algıları anne eğitim durumuna göre gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. İlkokul mezunu babaların olan öğrencilerin demokratik algıları lise mezunu, yüksekokul mezunu, üniversite mezunu olanlara göre daha düşük olduğu görülmektedir.

Anahtar Terimler: Otoriter tutum, Demokratik tutum, Koruyucu tutum, Ortaokul Öğrencileri.

KAYNAKLAR

Ağırkan, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin değer yönelimleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.

Akkaya, S. (2008). Ortaöğretim (lise) öğrencilerinde rekabetçi tutum ile ana-baba tutumları arasındaki ilişki düzeyi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Aktaş, H., Özüpek, M. N., & Altunbaş, H. (2011). Çocukların marka tercihleri ve medya tüketim alışkanlıkları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(4),115-125.

Aktaş, S. (2011). 9. sınıfta anne baba tutumları ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Aktürk, F. M. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Aydın, B. (2005). Çocuk ve ergen psikolojisi (2. Baskı) Ankara: Nobel Basımevi.

Bailey, R. (2005). Evaluating the relationship between physical education, sport and social inclusion. Educational review, 57(1),71-90.

Bulut Serin, N., & Ozturk, S. (2007). Anne-babasi bosanmis 9–13 yaslarindaki cocuklar ile ayni yas grubundaki anne-babasi bosanmamis cocuklarin benlik saygisi ve kaygi duzeyleri [Self-esteem and anxiety levels of divorced families’ children aged 9–13 and the same age group having undivorced families]. Ahi Evran Universitesi Kirsehir Egitim Fakultesi Dergisi, 8(2), 117-128.

Chaplin, T. M., Cole, P. M., & Zahn-Waxler, C. (2005). Parental socialization of emotion expression: gender differences and relations to child adjustment. Emotion, 5(1), 80.

Çelen, H.N. H. Yıldız ve Ş. Berk. (2008). Çocuk ve annenin bağlanma düzeyleri ile çocuk-anne etkileşim örüntüleri arasındaki ilişki. Çorum Kongre Bildiriler Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yay.   

Dönmezer, İ. (2009). Ailede iletişim ve etkileşim. Hegem Yayınları. 6. Baskı. Ankara.

Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne-baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Istanbul.

Erden İmamoğlu, S. (2013). The effect of negative automatic thoughts and parental attitudes on problem solving skills of adolescents: where gender takes place? The Online Journal of Counseling and Education, 2(2), 67-78.

Erginbay Ş. (2014). Ortaokullarda 5. ve 8. sınıflarda algılanan anne baba tutumları ve ailelerin çocuk yetiştirme stillerinin akademik başarılarına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fatih Üniversitesi, Istanbul.

Eldeklioğlu, J. (2016). Karar stratejileri ile ana baba tutumları arasındaki ilişki (Yayınlanmış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi SBE. Ankara.

Ertuğrul, H. (2000). Ailede ve okulda çocuk eğitimi. Nesil Basım Yayın Gıda Ticaret ve Sanayi A. Ş.

Ersoy, E. (2013). Ortaokul öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile benlik saygısı ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 

Fowler, J. (2003). A Practitioner’s tool for child protection and the assesment of parents. Great Britain: Athenaeum Press.

İnci, M. A., & Deniz, Ü. (2015). Baba tutumları ile çocuğun yaşı, cinsiyeti, doğum sırası ve kardeş sayısı değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 70(2).

Kındap, Y., Sayıl, M., & Kumru, A. (2008). Anneden algılanan kontrolün niteliği ile ergenin psikososyal uyumu ve arkadaşlıkları arasındaki ilişkiler: Benlik değerinin aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 23(61), 95-110.

Köknel, Ö. (2004). Korkular, takıntılar, saplantılar. Altın Kitap Yayınevi, 5. Basım, İstanbul.

Kutlu, Y. ve Adana, F. (2009). Anne-baba tutumlarının adolesanların kendilik kavramı üzerine etkisi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 12(2),18-23.

Maccoby, E. E. (2002). Gender and group process: A developmental perspective. Current directions in psychological science, 11(2), 54-58.

Nuri, C., Direktör, C. & Serin, N.B. (2017). Attaching parents as a predictor of academic self-efficacy beliefs of university students üniversite öğrencilerinin akademik özyeterlik inancının yordayıcısı olarak anne-babaya bağlanma. Current Research in Education, 3(1), 15-23. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/crd/issue/28457/278081.

 Navaro, L. (2003). Rekabet dünyasında kadınlar ve erkekler. http://www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID=103.

Örgün, S. (2000). Anne baba tutumları ile 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygıları ve atılganlıkları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Öztürk, S. (2006). Anne-babası boşanmış 9–13 yaslarındaki çocuklar ile aynı yaş grubundaki anne-babası boşanmamış çocukların benlik saygısı ve kaygı düzeyleri ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

Serin, N. B. (2012). Erkek ergenlerin anne-baba genç ilişkilerine yönelik duygusal istismar algıları. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Conceling, 1(2), 18-26.

Şanlı, D., & Öztürk, C. (2012). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarini etkileyen etmenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 31-48.

Usta, A. (2004). Çocuğun Ruhsal Süreçleri Üzerinde Ailenin Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 539‑557.

Yavuzer, H. (2009).  Ana-baba ve Çocuk. (20. Baskı). Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. Özgür Yayınları. Yirmi birinci Basım. İstanbul.